ગુજરાતનું ઉદયમાન આંતરરાષ્ટ્રીય વેપાર અને વિકાસનું કેન્દ્ર ” અદાણી હજીરા પોર્ટ”
અદાણી હજીરા પોર્ટ લિમિટેડ (AHPL) દક્ષિણ ગુજરાતના સુરત નજીક ખંભાતની ખાડીમાં આવેલું છે અને ભારતને યુરોપ, આફ્રિકા, અમેરિકા અને મધ્ય પૂર્વ સાથે સીધી જોડાણ આપતું એક મહત્વપૂર્ણ આંતરરાષ્ટ્રીય વેપાર કેન્દ્ર છે. પોર્ટ પર પેનામેક્સ વેસલ્સ, લિક્વિડ ટેન્કર્સ અને કન્ટેનર શિપ્સને બર્થ કરવાની ક્ષમતા ઉપલબ્ધ છે. અહીંથી ડ્રાય બલ્ક, બ્રેક-બલ્ક, લિક્વિડ, કન્ટેનર અને વાહન આધારિત કાર્ગો સહિતના વિવિધ પ્રકારના માલસામાનનું સંચાલન થાય છે.
📍 સ્થાન અને કનેક્ટિવિટી
હજીરા પોર્ટનું સ્થાન વ્યૂહાત્મક રીતે અત્યંત મહત્વનું છે
તે દિલ્હી-મુંબઈ ઔદ્યોગિક કોરિડોર (DMIC)ની નજીક આવેલું છે અને ઉત્તર, ઉત્તર-પશ્ચિમ તથા મધ્ય ભારત સાથે મજબૂત મલ્ટીમોડલ કનેક્ટિવિટી ધરાવે છે.
આ સુવિધાને કારણે હજીરા પોર્ટ દક્ષિણ ગુજરાતનો સૌથી મોટો અને ઝડપી ઉદય પામતો મલ્ટી-પ્રોડક્ટ કોમર્શિયલ પોર્ટ બની રહ્યો છે.
⚙️ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર અને ઓપરેશનલ ક્ષમતા
મૂળભૂત ઢાંચો:
6 આધુનિક મલ્ટીપર્પઝ બર્થ્સ ઉપલબ્ધ છે.
આધુનિક કાર્ગો હેન્ડલિંગ સાધનો — ક્રેન્સ, પાઇપલાઇન્સ, કન્વેયર બેલ્ટ્સ વગેરે સાથે સજ્જ.
14 મીટર પાણીની ઊંડાઈ, જેના કારણે 1,50,000 ટન સુધીના જહાજોને હેન્ડલ કરી શકાય છે.
બંધ ગોડાઉન, EXIM યાર્ડ, ખુલ્લું સ્ટોરેજ ક્ષેત્ર અને વિશાળ કન્ટેનર સ્ટોરેજ સુવિધા.
229 લિક્વિડ સ્ટોરેજ ટેન્ક્સ, કુલ 7.2 લાખ કિલોલિટર ક્ષમતા, તથા સતત વિસ્તરણ ચાલુ.
વિશિષ્ટ બર્થ્સ, ટગ્સ અને નિષ્ણાત માનવશક્તિ સાથે અત્યાધુનિક મેરાઇન ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર.
🧱 કાર્ગો પ્રકારો
ડ્રાય કાર્ગો:
કોલસા, ખાતર, જિપ્સમ, રોક ફોસ્ફેટ, કૃષિ ઉત્પાદનો, પ્રોજેક્ટ કાર્ગો (ODC સહિત), તથા નવા પ્રકારના કાર્ગો જેમ કે PTA, વૂડ પલ્પ, સલ્ફર વગેરે.
લિક્વિડ કાર્ગો:
190થી વધુ પ્રકારના લિક્વિડ કાર્ગોનું સંચાલન — ખાસ કરીને કેમિકલ ઉદ્યોગ માટે અત્યંત મહત્વપૂર્ણ.
કન્ટેનર કાર્ગો:
ટેક્સટાઇલ મશીનરી, વેસ્ટ પેપર, પેપર પલ્પ, ઔદ્યોગિક મશીનરી, ફાર્મા પ્રોડક્ટ્સ, વિવિધ કેમિકલ્સ, યાર્ન અને રેફ્રિજરેટેડ માલસામાન વગેરે.
🚢 તાજેતરના કાર્યક્ષમતા સુધારા
ડ્રાય અને લિક્વિડ બલ્ક વેસલ્સ માટે પ્રી-બર્થિંગ વિલંબમાં 25% ઘટાડો.
ગેટ-ઇનથી ગેટ-આઉટ ટર્નઅરાઉન્ડ સમયમાં 32% સુધારો.
1,06,913 મેટ્રિક ટન — જુલાઈ 2025માં એક દિવસમાં સૌથી વધુ કાર્ગો હેન્ડલિંગનો રેકોર્ડ.
💻 ડિજિટલ પરિવર્તન અને માન્યતાઓ
માન્યતાઓ:
વર્લ્ડ બેંકના “Container Ports Performance Index” (2023 અને 2024) મુજબ હજીરા પોર્ટ વિશ્વના ટોચના 100 કન્ટેનર પોર્ટ્સમાં સ્થાન પામ્યું છે.
મુખ્ય ડિજિટલ પહેલ:
ITUP – કન્ટેનર ટર્મિનલ ઓપરેશન્સ માટેનું ઈન્ટિગ્રેટેડ સિસ્ટમ.
પેપરલેસ ગેટ એન્ટ્રી અને Remote Port Entry Permit (PEP) સિસ્ટમ.
RemOT Solution – ઓપરેશનલ ટેક્નોલોજી સુરક્ષા માટે.
ભારતનો પહેલો પોર્ટ, જ્યાં 100% ઍક્સલ આધારિત કેશલેસ પોર્ટ એન્ટ્રી ચાર્જિસ અમલમાં મૂકવામાં આવ્યા છે.
મુખ્ય આંકડા:
સ્થાપિત ક્ષમતા: 30 MMT (6 બર્થ્સ)
કાર્ગો હેન્ડલિંગ વોલ્યુમ: 27.4 MMT
🌱 સસ્ટેનેબિલિટી અને પર્યાવરણ સંરક્ષણ
પર્યાવરણ માટે પ્રતિબદ્ધતાના ભાગરૂપે, 9 જાન્યુઆરી 2025ના રોજ 450 KLD ક્ષમતા ધરાવતો એફ્લુએન્ટ ટ્રીટમેન્ટ પ્લાન્ટ (ETP) શરૂ કરાયો છે.
આ પ્લાન્ટ આધુનિક ટેક્નોલોજી આધારિત છે અને પાણીના પુનઃઉપયોગ તથા પ્રદૂષણ નિયંત્રણ માટે મહત્વપૂર્ણ યોગદાન આપે છે.
🤝 સમુદાય જોડાણ અને સામાજિક જવાબદારી
અદાણી ફાઉન્ડેશન – હજીરા, પોર્ટની CSR શાખા તરીકે કાર્યરત છે.
મુખ્ય ક્ષેત્રો:
શિક્ષણ
ટકાઉ જીવન નિર્વાહ
આરોગ્ય
સમુદાય ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર
હવામાન પરિવર્તન
મહત્વપૂર્ણ પહેલો:
નવચેતન વિદ્યાલય પ્રાથમિક શાખા (NVPW) – સુવાલી નજીક શિવરામપુર ગામમાં આવેલી GSEB સંલગ્ન ગુજરાતી માધ્યમ શાળા.
વિદ્યાર્થીઓની સંખ્યા 193થી વધીને 418 થઈ છે, જેમાં 53% છોકરીઓ છે.
શાળામાં ઍક્ટિવિટી આધારિત શિક્ષણ પદ્ધતિ અપનાવવામાં આવી છે.
ઉત્થાન પ્રોજેક્ટ: જિલ્લા પ્રાથમિક શિક્ષણ કચેરી સાથે મળીને હજીરા વિસ્તારની 31 સરકારી શાળાઓમાં ગુણવત્તા આધારિત શિક્ષણ માટે અમલ.
આરોગ્ય: ગ્રામ્ય વિસ્તારોમાં નિયમિત આરોગ્ય તપાસ કેમ્પો.
જીવન નિર્વાહ: મહિલાઓના સેલ્ફ હેલ્પ ગ્રુપ્સ અને ખેડૂત વિકાસ કાર્યક્રમો.
સમુદાય ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર: સમુદાય હોલ, પંચાયત ભવન, આરોગ્ય કેન્દ્રો, પાણીના ટાંકા વગેરેની સ્થાપના.
હવામાન ક્રિયા: સોલાર આધારિત સિંચાઈ, નાળા ઊંડા કરવાના પ્રોજેક્ટ્સ અને વ્યાપક વૃક્ષારોપણ અભિયાન.
અદાણી હજીરા પોર્ટ લિમિટેડ આજે માત્ર એક લોજિસ્ટિક હબ નથી, પરંતુ પ્રદેશના આર્થિક વિકાસ, પર્યાવરણીય જવાબદારી અને સામાજિક પરિવર્તનનું પ્રતીક બની ગયું છે.
